ANNE SEXTON
(1928 – 1974)
Anne Sexton (9 nëntor 1928 – 4 tetor 1974) është një poete amerikane e thënë për vargun e saj shumë personale, rrëfimtar. Ajo fitoi Çmimin Pulitzer për poezi në vitin 1967 për librin e saj Live ose Die.
1. NE
Isha e mbështjellur me peliçe
të zezë, me lesh të bardhë
dhe ti më çmbështillje
dhe në një dritë të artë
pastaj më kurorëzove,
ndërsa jashtë shigjeta dëbore
diagonalet rrihnin në derë.
Ndërsa njëzet centimetra dëborë
binin si yje
në fragmente kalciumi,
ne qëndronim në trupin tonë
(dhomë kjo që do të na varros)
dhe ti qëndroje në trupin tim
(dhomë që do të na mbijetojë)
dhe në fillim t’i thava vetë
këmbët me një leckë
sepse isha skllavja jote
dhe ti më quaje princeshë.
Princeshë!
Félix Vallotton, Nudo, 1912
Oh, atëherë
U ngrita me lekurë të arte,
dhe më shpalose psalmet
dhe hoqa rrobat
dhe ti hoqe kapistallet
lirove frenat,
dhe unë zbërteva kopsat,
dhe kalba eshtrat, çoroditjet,
kartolinat e New England,
netët e janarit përfunduan në orën dhjetë,
dhe si kallinjtë u ngritëm,
për hektarë e hektarë të tërë ari,
dhe pastaj korrëm, korrëm,
korrëm.
Firenze 1996
2. DISA GRA
Disa gra martohen në shtëpi.
Është si një lëkurë, si tjetër zemër
tjetër gojë, një tjetër mëlçi,
tjetër rropulli.
Muret janë të fortë dhe në ngyrë të kuqe.
Shikoje gjithë ditën në gjunjë.
Burrat hyjnë me forcë,
të rriskuar si Jona
në mishin e nënave të tyre.
Një grua është nënë e vetëvetes.
Kjo ka rëndësi.
SHANSET E LARS GUSTAFSSON
Shanset e Larsit është një ritual i thjeshtë, një fragment. Ka edhe mesazhe që duket se ka shumë më shumë lumturi, aq më shumë dhe melankoli. Si mund të shkruani patjetër një poezi për gëzimin nostalgjik ose, duke përdorur fjalët e autorit, të lumturisë melankolike.
Një specifikë jo shumë negative ndaj stilit origjinal: si i matur duhet të dorëzohem për mungesën e dijes time të gjuhëve. Ndër kufizimet e mia të shumta, ajo që është më e urryer për mua.
LARS-GUSTAFSSON
Lars Gustafsson lindi në Västerås më 17 maj 1936 dhe konsiderohet shkrimtari më ndërkombëtar suedez bashkkohor. Një studiues i matematikës e filozofisë, poet, eseist, dramaturg, fomancier midis më i përkthyer jashtë ven dit, dhe një nga të huajt më i përkthyeri, dhe në këtë aktivitet intensiv (mbi njëqind libra të botuar: poema, ese mbi kritikën letrare, romane që janë përkthyer në pesëmbëdhjetë gjuhë) ka fituar shumë çmime. Në vitin 1996, kur mori çmimin Pilot (instituti për çmimin vendosi të jepeshin 150,000 korona suedeze për ata që u dalluan në letërsi), ai u përshkrua si filozof, poet, vizionar.
U diplomua në vitin 1960 në Universitetin Uppsala, ku studioi sociologji dhe filozofi, ai mori doktoratën në 1978.
JETA
Jeta rrjedh nëpërmjet kohës sime,
dhe unë, një fytyrë e parruarr,
ku rrudhat janë të thella, analizoj
gjurmët.
Mendime si bagëtia,
ecin rrugës për të pirë ujë,
në kthim të verës së humbur, një nga një,
melankolia është aq e thellë sa qielli,
për bimën e ish sedges,
dhe retë që rrotullohen më të bardha,
megjithate unç e di se gjithcka eshte po ajo,
se gjithçka është si atëherë e paarritshme;
sepse unë jam në këtë botë,
po pse me merr melankolia?
Dhe të njëjtët lilakë që ermojnë si dikur.
Bbesoni: ka një lumturi të pandryshueshme.
UMBERTO CROCETTI
Umberto Crocetti, ka lindur në Catanzaro në 1958, jeton në Puglia, ku punon si endokrinolog. Përmbledjen e të tij i parë me poezi ai e botoi në vitin 1982 .. Dialogu. Paradokset dhe mundësitë është një libër i Umberto Crocettit botuar nga Agorà & Co. në serinë La casa dei sapienti: (Shtëpia e të mençurve), bleni në IBS…
Poezia nuk është fjalë, as veprim
që kulmojnë me fakte, dhe është një gjë e vështirë
Dhe ti nuk mund ta matësh atë përveç me masën tënde
Dhe është atdheu yt, premton ose jo.
(Nathan Zach)
Diçka nga fjalët e Nathan Zach më lart, ata më bënë masën e poezisë. Shumë shpesh poezitë shkruhen me fjalë, që tregojnë se si dhe si, të ngulitura në egon, në ty, më shpesh në ne që i bëjnë vargje të rënda dhe adoleshente; listat e keqardhjeve të mundshme për zgjedhje gjithnjë të gabuara.
Poezia e Umberto nuk tregon: thotë ai. Nuk është një sofizëm, ka një ndryshim të madh; në rastin e parë mbetemi të mbytur, të mbyllur brenda vargjeve tona, në të dytën këto hapësira në shkretëtira, në perëndimin e diellit, mes jehonës, veshët e grurit dhe tingujve që kujtojnë kujtime.
Dhe autori është në qendër të gjithçkaje, pikërisht brenda atdheut të tij, që janë emocionet dhe tërë jetën e tij që e sollën atë në qendër të asaj që po na tregon. Për më tepër, ajo që thuhet nuk është aq e rëndësishme sa mënyra se si thuhet. Gjithashtu në këtë përbërje Umberto harmonizon tinguj, heshtje dhe imazhe. Është heshtja e një humbjeje, heshtja e kujtimit dhe ajo në të cilën është e mundur të dallohet pikimi i një fryme, një imazh jashtëzakonisht i efektshëm dhe i pazakontë që martohet me normalitetin e fillimit të së njëjtës stanzë së cilës i përket:
“Unë mbetem”.
Dy fjalë, një botë. Pikërisht.
Poezia është një entitet tallës: rrëshqet nga duart vetëm kur besoj se i kam në grusht. Ndonjëherë është e nevojshme të ulesh në një qoshe ku ka vizion të përsosur; këtë herë te cepi im ishin ato fjalë të Zach. Nuk kam iluzione se mund t’i mbaj për një kohë të gjatë. Deri atëherë do të më duhet të gjej një kënd të ri, një vizion të ri.
. poezia .
NUK DO TË HUMBAS PËRGJITHMONË
Unë nuk do të të humbas përgjithmonë,
Unë do të kem një dhimbje të qetë për ty,
një përqafim të pazakontë, një ëndërr
që nuk mbaron kurrë.
Nuk do të të kërkoj mes hijeve,
do të mahnitem, në qoftëse se heshtja jote,
kur një jehonë e humbur
e kujtimit do të raportojë atë lojë
të buzëveve të tua.
Unë rri. Mbi kodrina gruri tashmë
i pjekur, vjedh dritën e diellit në perëndim,
Unë përkul kokën, pas shpatullave të mia pikon një dihatje.
Kthehem, sikur të kërkoj mungesën tënde,
Shikoj atë erë që të nxit veshët,
Shtyj hapin përpara dhe në gjoks
kumbon tingulli
i nyjës së këmbës tënde.
Përktheu: Faslli Haliti
