Artikuj

Die Presse: Shkodra – një qytet që po ngrihet përsëri

Nga

19 Maj 2018

1379

Në Rrugën Kol Idromeno, shëtit i gjithë qyteti dhe shijon mbrëmjen, në sfond xhaminë Ebu Baker. Pamje ajrore e Shkodrës në luginën e Drinës. – (c) imago/robertharding (Fotografia nga Ben Pipe)

Xhamitë janë të hapura për të gjithë njerëzit. Karrocat, makinat dhe çiklistët ndajnë të njëjtat rrugë. Shkodra është një qytet i qetë në Shqipëri. Ndoshta sepse historia ishte kaq e ndryshme.

Nga Michaela Ortis, 14.05.2018

“Unë jam katolike dhe jam martuar me një musliman, kjo është shumë lehtë tek ne“, thotë Gloria. Gruaja e re jeton në Shkodër, qyteti më i vjetër në Shqipëri, dhe ajo ka një qasje të relaksuar ndaj fesë – sot një shembull i vlerësuar. Në komunizëm, kjo ishte ndryshe, Enver Hoxha shpalli në vitin 1967 shtetin e parë ateist në botë. Kishte kisha dhe xhami të shkatërruara dhe klerikë të persekutuar, i kishin torturuar, i dërgonin në kampet e punës. Shkodra u godit veçanërisht keq, dëshmon në faqen e sapohapur të Dëshmitarëve të Muzeut të Kujtesës në vendin ku ish-policia sekrete “Sigurimi” kishte burgun e vet. Kishat janë rindërtuar sot, në afërsi kulla e këmbanës së Kishës françeskane është xhamia Ebu Baker, ku mund të vizitoni secilën prej tyre; është e mjaftueshme për të hequr këpucët, atëherë ju jeni tashmë në këmbë, në qilim të butë dritë blu nën kupolën e madhe.

Gloria punon si një rrobaqepëse në një fabrikë, në mbrëmje ajo pëlqen të ulet në një pastiçeri në Rrugën Kolë Idomeneo. Në këtë rrugë për këmbësorë ka aq shumë kafene, ku ju mund të fotografoni ndërtesa historike, tregtare dhe rezidenciale, ato ndezin driutat portokalli, të verdha dhe të kuqe dhe i kanë kapakët prej druri. Pastaj shtrihet Rruga Gjuhadol, këtu janë pjesërisht edhe disa fasada – që janë ende më mirë se sa t’i rrëzojmë dhe të lëmë vetëm boshllëqe, thotë administrata e qytetit.

E vërteta dhe retushimi

Këtu është rrethi kulturor i Shkodrës – i cili drejton në rrugët anësore, zbuloi studiot e vogla. Piktori Shpëtim Garuci shet pikëpamjet e qytetit të tij me çmime të pabesueshme. Bollshëm, ndërsa njerëzit janë këtu, ai të jep një libër të shtypur me pamjet dhe me fotot e tij. Fototeka Marubi është një shtëpi këtu, tre breza të fotografëve kanë lënë 150.000 Pllakat fotografike dhe vizatoni një pamje të qytetit nga 1858 deri 1974. Dokumentet e kohës përfshijnë familje borgjeze, luftëtarët e lirisë, skena të përditshme; interesante janë fotot e ritrajuara nga periudha e Hoxhës – manipulimi dhe lajmi i rremë ekzistonte në atë kohë. Origjinali nga 1936 tregon, me rastin e varrimit të dy patriotëve, udhëheqjes politike dhe shpirtërore të Shkodrës, në ballkonin e Bashkisë së qytetit, në mesin e tyre edhe Hoxha. Gjatë regjimit të tij, të gjithë personat u hoqën – diktatori qëndronte vetëm në ballkon.

Lëreni kohën tuaj dhe bisedoni

Ndërsa ha në Rozafa Seefood në Marin Bicikemi, rruga me shumë korsi ofron një shfaqje të gjallë të trafikut. Shumë çiklistë janë në rrugë, ata kanë shtigje biçikletash, të cilat përdoren kryesisht nga prindërit me karroca, këmbësorë ose makina të parkuara. Kushdo që parkon largohet nga dera e makinës në drejtim të rrugës dhe bisedon me animacion me një mik që kalon. Çiklistët dhe makinat e kalojnë në mënyrë paqësore. Ndërsa turistët nga Evropa Perëndimore janë të rrallë, ata qëndrojnë jashtë – një familje shqiptare nga tavolina e ardhshme ofron për të pirë kafe së bashku. Njeriu është një inxhinier civil në ndërtimin e rrugëve dhe bëri një praktikë në Luzern, kështu që ata po vizitojnë Atin zviceran André, i cili po përkthen.

“Pas rënies së komunizmit, mesha e parë u festua në varrezat në Shkodër, 300 persona u bashkuan më 4 nëntor 1990, feja ende e paligjshme. Të dielën tjetër, tashmë kishte mijëra besimtarë, katolikë dhe myslimanë, përfshirë veten dhe gruan time“, thotë inxhinieri civil. Pranë restorantit qëndron katedralja Kisha e Madhe, e cila shërbeu si një sallë sportive në komunizëm. Në katin e sipërm ekziston një ekspozitë në të cilën varet një foto e katedrales që nga marsi i vitit 1991, në pllakën e terrenit duhet të shihen shënimet në terren, prapa saj qëndrojnë spektatorët.

Dhe pastaj ka një foto të vizitorëve të panairit në varrezat e 11 nëntorit 1990, nën të cilat janë ndoshta të njohurit e mirë nga restoranti. Nga rruga, ju nuk keni humbur mundësinë për të ftuar mysafirët për kafe. Kur largohesh nga qyteti mikpritës është e habitshme që këtu nuk ka pothuajse asnjë shenjë trafiku. Nëse shkoni në një rreth e rrotull, duhet të dini se ku të shkoni. Përndryshe do të thotë të kthehesh – në trafikun e relaksuar ku nuk ka problem. Në lindje të Shkodrës ndodhet Ura e Mesit. E ndërtuar nga osmanët në shekullin e 18-të, është ura e ruajtur më mirë.

Si një delikatesë e veçantë arkitekturore, ajo jo vetëm e tejkalon lumin, por ka një ngërç në mes. Në jug ngrihet Kalaja e Rozafës në një kodër të pjerrët dhe ofron një pamje të gjerë të Liqenit të Shkodrës. Romakët, Venedikasit dhe Osmanët e pushtuan dhe e ndërtuan kështjellën në fortesë. Sot, shumë e kalbur, por bedenat i japin disa të rinjve shqiptarë një test të përsosur të guximit nga: Kush do të jetë në gjendje për t’u hidhur nga një majë në një tjetër majë? Para flamurit të kuq shqiptar me shqiponjën e zezë një foto e krenarisë rinore – karakteristike e këtij vendi, ku secili ka mësuar të luftojë në rrugën e vet, pas izolimit në komunizëm dhe anarkisë pasuese dhe korrupsionit.

Liqeni i hidrocentralit me gjirin e ngushtë

Nga Shkodra, me vlerë është një udhëtim në rezervuarin e Komanit. Ky projekt i madh u zbatua në vitet 1970 dhe që atëherë pothuajse e gjithë Shqipëria është furnizuar me energji elektrike atje. Rruga është në gjysmë të rrugës, një rrugë me zhavorr dhe gropat e panumërta, dhe pastaj të përmbledhur 30 kilometra fundit për 1,5 orë kohë me makinë, të shoqëruar nga shtylla të mëdha të energjisë elektrike prej çeliku.

Trageti fillon ditën tjetër, destinacioni është për këtë arsye kampingu Natyral, i cili gjithashtu jep dhoma me qera, në fund të rezervuarit. Stuhia në zhvillim fryn në pluhur prej zhavorit, njehsohet në fundit me një urë të vjetër betoni, shumica prej tyre nuk kanë kangjella, duke përfshirë padepërtueshëm uji gri-jeshile, dritat e forta të verdha të hidrocentralit ndriçojnë Gri nër të kuqe peizazhin shkëmbor industrial – gjendje apokaliptike. Vështirë të besohet se deri në ndërtimin e autostradës në vitin 2008, lidhja me Kosovën ishte kështu. Në kamp takon nga Steiermark, Salzburg, Mynih, Baseli und Viena.

Ngarkimi i tragetit në mëngjesin e ardhshëm është një spektakël. Skela është e përshtatshme vetëm për automjetet e larta me katër rrota, kështu që një masë shqiptarësh të rinj mbajnë me kujdes makinat me peshë të vogël në anije. Ata kërkojnë që bordet të plotësohen, pastaj vendosin makinat aq të shtrënguara sa duhet të dalin nga dritarja. Me vonesë ajo fillon, derisa Fierza është dy orë me makinë përmes një peizazhi mbresëlënës në gji. Anët malore të pyllëzuara zhyten në ujë, duke ndryshuar ngjyrën e tij nga e gjelbërta e myshkut në blu-jeshile. Tani bëhet e qartë se pse Liqeni i Komanit gjendet në pothuajse çdo film shqiptar. Lundërtarët, megjithatë, nuk kanë sy për gjirin, ata preferojnë të garojnë me tragetin e dytë – atje është ajo përsëri, krenaria.

Vendi i vjetër me vendin e ri

Shqipëria: Një vend në ndërtim e sipër, kështu që ende ka pak informacion në Internet. Përmbledhje ofron nën www.albania.al zyra e turizmit shqiptar.

Rekomandohet portali www.albanien.ch, ku udhëtarët individualë do të gjejnë informata aktuale mbi kushtet e rrugëve, rrugët dhe ekskursionet. Në këtë forum të mirë-menaxhuar, pyetjet janë përgjigjur menjëherë.

Shkodra: www.Shkoder.net

Tip i librit: “Shqipëria” nga Meike Gutzweiler në “Reise Know-How Verlag“.
Shpenzimet: Niveli i çmimeve është shumë i ulët, kështu që duhet të merrni para të vogla, përndryshe, çështja e këmbimit shpesh është e vështirë.

Hotele: Në vend ose nëpërmjet booking.com.
Liqeni i Komanit: tragetet dhe udhëtimet: Berisha gjithashtu ofron një shërbim autobus nga Shkodra, https://komanilakeferry. com/en / en, ose alpine: http://alpin.al.