Koalicioni i Organizatave Shqiptaro-Amerikane i kanë drejtuar një letër të hapur Presidentit të ShBA-së, Donald Trump, Sekretarit të Shtetit Michael R. Pompeo, Zëvendës Presidentit Michael R. Pence si dhe një pjese tjetër të administratës amerikane.
Duke sjellë në kujtesë dhe një herë të gjitha dëmet që Serbia i ka bërë në Kosovë si dhe duke përmendur rolin e SHBA-së si aleati më i madh i Kosovës që nga paslufta, në këtë letër të siguruar nga KALLXO.com ky koalicion ka shprehur shqetësimin e tyre me qasjen e ShBA-së karshi dialogut me Serbinë duke kundërshtuar idenë e korrigjimit të kufirit dhe shkëmbimit të territoreve.
18 maj, 2020
I nderuari Donald J. Trump
President i Shteteve të Bashkuara
Shtëpia e Bardhë
1600 Pennsylvania Avenue, N.W.
Washington, DC 20500
CC:
Michael R. Pence, Zëvendës President i Shteteve të Bashkuara
Michael R. Pompeo, Sekretar i Shtetit
Anëtarë të Komitetit për Punë të Jashtme të Senatit të Shteteve të Bashkuara
Anëtarë të Komitetit të Forcave të Armatosura të Senatit të Shteteve të Bashkuara
Anëtarë të Komitetit për Punë të Jashtme të Dhomës së Përfaqësuesve të Shteteve të Bashkuara
Anëtarë të Komitetit të Forcave të Armatosura të Dhomës së Përfaqësuesve
Anëtarë të Grupit për Çështjet Shqiptaro Amerikane
Philip S. Kosnett, Ambasador i ShBA-së në Republikën e Kosovës
Yuri Kim, Ambasadore e ShBA-së në Republikën e Shqipërisë
I dashur President,
Ne, të poshtëshënuarat, organizatat civile, religjioze, kulturore dhe humanitare shqiptaro-amerikane me një bazë që kalon mbi një milion anëtarë, shumica në zonat zgjedhore përgjatë NY, NJ, CT, MA, MI, IL, TX, FL, PA, WI dhe AZ, po ju shkruajmë për të riafirmuar mirënjohjen tonë për Shtetet e Bashkuara të Amerikës (ShBA) për përfshirjen e drejtpërdrejtë në Ballkan, tashmë së fundmi për të zgjidhur normalizimin e marrëdhënieve të Republikës së Kosovës (të njohur në këtë dokument edhe si “Kosova”) me Serbinë.
Ne po ashtu po ju shkruajmë për të shprehur shqetësimet tona serioze mbi drejtimin që ka marrë politika e jashtme amerikane në aspekt të marrëdhënieve Kosovë-Serbi. Siç edhe padyshim që jeni në dijeni, çlirimi dhe shtetndërtimi në Ballkan ka qenë sukses i përpjekjeve bipartizane amerikane, me investime të konsiderueshme nga ShBA, BE dhe NATO në 20 vitet e kaluara. Sidoqoftë, këto arritje mund të dëmtohen nga diplomacia shkurtpamëse e disa zyrtarëve të caktuar në Kosovë, Serbi dhe ndoshta në Shtetet e Bashkuara – e krejt kjo në emrin tuaj.
Kosovarët po frikësohen që lobimi serb ka dëmtuar kompasin moral të ShBA-ve dhe që ShBA-të mund të kthejnë kokën në anën tjetër përderisa Kosova potencialisht mund të copëtohet edhe më shumë për t’iu përshtatur ambicieve nacionaliste të Serbisë. Përderisa ShBA zyrtarisht mohon që është duke shtyrë për ndonjë rezultat të caktuar, fakti qëndron që ShBA është duke bërë presion prapa disa figurave me shpresën që të nxjerrë ndonjë marrëveshje, kur ka shumë pak përkrahje popullore apo nga diaspora për iniciativa të tilla në këtë kohë.
Për më tepër, meqenëse shqiptarët banojnë në të gjithë gadishullin e Ballkanit, ne shqetësohemi shumë se çdo ndryshim i kufijve aktualë do të ringjallë konfliktin dhe do të destabilizojë edhe një herë tërë rajonin. Kështu, ne protestojmë në mënyrën më të fuqishme të mundshme ndaj veprimeve të fundit të përfaqësuesve të ShBA-së që kanë nxitur kokëfortësinë e Serbisë në këto bisedime dhe kanë krijuar një krizë të panevojshme në Kosovë duke marrë anë haptazi me figura politike që potencialisht përkrahin politika destabilizuese për Kosovën dhe Serbinë, me efekte përtej këtyre dy vendeve sovrane.
Për të qenë të qartë, ne dëshirojmë që bisedimet ndërmjet të dy vendeve të kenë sukses në kohën e duhur dhe nën rrethana të duhura. Fatkeqësisht, taktikat e fundit të ShBA-ve në Ballkan nuk kanë ndihmuar në krijimin e këtyre kushteve të nevojshme, por përkundrazi janë kthyer në shtrëngim të viktimave të konflikteve të fundit me shpresën për të kënaqur Serbinë (e si rrjedhojë edhe interesat të Rusisë) duke u përpjekur për të nxjerrë një “marrëveshje të dobishme”. Të gjitha këto kanë ndodhur, pavarësisht që Serbia i ka injoruar kushtet e 33 marrëveshjeve të mëhershme bilaterale ndërmjet dy vendeve dhe duke mos ofruar shenja të reciprocitetit në raportet e saj me Kosovën, e lëre më njohjen e sovranitetit të Kosovës. Politika e jashtme amerikane në rajon duhet të ndryshojë menjëherë për t’i dhënë prioritet dhe promovuar paqen e qëndrueshme dhe drejtësinë në këtë rajon të trazuar. Ne kemi marrë lirinë të përmbledhim dhe bashkëngjisim në këtë letër “Rekomandimet tona për Adresimin e Normalizimit të Marrëdhënieve me Serbinë” që duhet të shërbejnë si shtylla kryesore në këto negociata.
Le të sjellim në kujtesën tonë që Serbia e dërgoi ushtrinë dhe aparatin e saj policor duke vrarë 12,000 persona, dhunuar 20,000 gra e burra si dhe i zhvendosi më shumë se një milion kosovarë të pafajshëm, si dhe u shkatërroi pothuajse tërë ekonominë dhe pronën e tyre private. Është po ashtu me rëndësi të përmendet që rreth 280 objekte të trashëgimisë kulturore janë shkatërruar nga forcat serbe gjatë viteve 1998-1999 dhe tani janë komplet jo-ekzistente. Përveç kësaj, mbi 7,000 objekte të lëvizshme të trashëgimisë kulturore janë zhvendosur nga Muzeu Kombëtar i Kosovës dhe janë dërguar në Serbi. Së fundmi, ekzistojnë gjashtë lokacione të masakrave në Serbi që janë të mbushura me mbetje mortore të civilëve shqiptarë, një prej të cilave gjendet vetëm 16 milje jashtë Beogradit, në zonën e një baze ushtarake të trajnimeve.
Rreth 700 trupa të civilëve shqiptarë, përfshirë fëmijë, janë zhvarrosur vetëm nga ky lokacion, përderisa edhe 1,460 trupa të tjerë ende janë të zhdukur. Në Serbi ka edhe një numër të intelektualëve të shquar, aktivistëve të të drejtave të njeriut, avokatëve dhe anëtarëve të shoqërisë civile që po ashtu kanë shprehur shqetësimet e tyre për vazhdimin e politikave të përgjakshme nacionaliste nga qeveria serbe. Ne pajtohemi me ta që mospranimi i mizorive të bëra në Kosovë gjatë viteve 1998-1999 është duke parandaluar zhvillimin e një demokracie të vërtetë. Ngjashëm, diplomacia shtetërore serbe ka zhvilluar publikisht dhe aktivisht një seri të fushatave negative kundër njohjeve të shtetësisë së Kosovës, në kundërshtim shumë të madh me politikën amerikane për njohje të pavarësisë së Kosovës. Këto ndërhyrje armiqësore dhe të qëllimshme kontribuojnë në faktorët destabilizues në rajon.
Kosova nuk ka aleat më të madh sesa Shtetet e Bashkuara dhe përkrah një lidership të fuqishëm amerikan në botë. Për më tepër, përderisa Serbia pretendon që anëtarësimi i saj në Bashkimin Evropian është qëllimi kryesor i politikës së saj të jashtme, është shqetësuese se Rusia, Kina dhe ndoshta tani, me apo vetëdije, edhe ShBA, janë duke nxitur idenë që ridefinimi i kufijve është një politikë e shëndoshë në shekullin e 21-të në Ballkan, pavarësisht që historia në vazhdimësi e ka dëshmuar të kundërtën. Është po ashtu e vështirë që të kuptohet logjika që ShBA të përafrohet me një lider si President i Serbisë, Aleksandër Vuçiq, i cili ka bërë shumë deklarata ofenduese ndaj Shteteve të Bashkuara, përfshirë edhe incidentin e fundit ku ai u kishte thënë ligjbërësve amerikanë që ushtarët amerikanë duhet të ekstradohen në Serbi për t’u ndjekur penalisht për intervenimin e NATO-s.
Angazhimi i diplomacisë amerikane për një “fitore të Pirros” është i padrejtë dhe largohet prej vlerave amerikane, veçanërisht kur merret parasysh fakti që Serbia ka orkestruar një fushatë që i përngjan një Holokausti modern në Evropën Juglindore. Ne nuk mund të imagjinojmë që përfaqësuesit e ShBA-së sot janë pjesëmarrës në politika afatshkurtra, të cilat nuk u shërbejnë interesave të popullit të Kosovës dhe rrezikojnë të njollosin trashëgiminë së angazhimit tuaj në rajon pasi që situata po vazhdon të përshkallëzohet.
Si amerikanë dhe përfaqësues të komunitetit më të gjerë shqiptaro amerikan, ne kërkojmë një pjesëmarrje më të gjerë dhe transparencë me një paraqitje direkte të vullnetit të popullit të Kosovës në këto bisedime. Komuniteti shqiptaro-amerikan është shumë përkrahës ndaj një procesi të normalizimit të bazuar në marrëdhënie reciproke dhe miqësore ndërmjet vendeve fqinje, me mbikëqyrje dhe pjesëmarrje të strukturave euroatlantike por jo pa pasur drejtësinë për Kosovën si prioritetin më të lartë të vendosur, e cila ka vuajtur shumë nga agresioni serb.
Shqiptarët janë ndër aleatët më të palëkundur të SHBA-së në botë, dhe ne gjithmonë i kemi mbështetur prioritetet e politikës së jashtme të Shteteve të Bashkuara në Ballkan dhe më gjerë. Ne, si shqiptaro-amerikanë, përfaqësojmë gjithçka që është më e mira për Amerikën, si pjesëtarë krenarë të ushtrisë amerikane, pronarë dhe drejtues të bizneseve, dhe qytetarë entuziastë për të përmbushur detyrat tona qytetare. Një përmirësim në kanalet e komunikimit dhe përpjekjet bashkëpunuese midis qeverisë amerikane dhe komunitetit shqiptaro-amerikan është i dëshirueshëm, pasi komuniteti ynë është i gatshëm të ofrojë ekspertizën, njohurinë, përvojën dhe kontaktet në mënyrë që të arrihet një paqe dhe stabilitet i qëndrueshëm në Ballkan.
Ju falënderojnë sinqerisht për konsideratën tuaj.
E dërguar me respekt nga,
Shoqata Shqiptaro-Amerikane – Ana e Malit – NY/NJ/CT
Shoqata Shqiptaro-Amerikane “Gjon Buzuku” – Chicago, IL
Shoqata Shqiptaro-Amerikane “Prespa” – Chicago, IL
Shoqata Shiptaro-Amerikane “Uskana” – Chicago, IL
Shoqata e Shoqërisë Shqiptaro-Amerikane “Valet e Liqenit” – Chicago, IL
Shoqata e Komunitetit Shqiptaro-Amerikan
Komuniteti Shqiptaro Amerikan në Illinois
Qendra Kulturore Shqiptaro Amerikane e Teksasit
Qendra Kulturore Shqiptaro-Amerikane– Phoenix, AZ
Qendra Kulturore Shqiptaro-Amerikane – Los Angeles, CA
Fondacioni Kulturor Shqiptaro-Amerikan
Qendra Kulturore dhe Islame Shqiptaro-Amerikane – Waterbury, CT
Qendra Islame Shqiptaro Amerikane në Queens, NY
Qendra Shqiptaro-Amerikane e Shoqërisë Muslimane në Detroit, Mi
Qendra Islame e Komunitetit Musliman Shqiptaro-Amerikan – Waterbury, CT
Organizata Kombëtare Shqiptaro-Amerikane
Veteranët Shqiptaro-Amerikanë të Luftës
Organizata Shqiptaro Amerikane e Grave – “Motrat Qiriazi”
Shoqata Shqiptaro-Amerikane e Televizionit – Detroit, Michigan
Shoqata e Bizneseve të Diasporës Shqiptare
Grupi Shqiptar i Medias / Yellow Pages Shqiptaro Amerikane
Dioqeza Ortodokse Shqiptare në Amerikë– South Boston, MA
Rrjeti i Profesionistëve dhe Ndërmarrësve Shqiptarë
Qendra Rinore Shqiptare në Greenwich, CT
Televizioni Albdreams
Fondacioni Vëllezërit Bytyqi
Fondacioni Don Simon Filipaj
Teqeja e Parë Bektashiane Shqiptare/Manastiri Taylor në ShBA – Michigan
Fondacioni UNË E DU KOSOVËN
Fondacioni Global i Shqiptarëve
Shoqata Malsia e Madhe
Shtëpia Harry Bajraktari
Shoqata e Kosovës në Michigan
Shoqëria Kosova e Bostonit
Shoqata Patriotike Kraja / Shoqata Kraja
Magazina Kuvendi
Lidhja e Diasporës Shqiptare nga Maqedonia – Chicago, IL
Fondacioni Lukaj
Shoqëria Shqiptaro-Amerikane e Massachusetts – Shoqata Besa” – Boston, MA
Kisha Katolike Shqiptare Zoja Pajtore – Michigan
Shoqata Patriotike e Dibrës
Fondacioni Plavë dhe Guci
Shoqata Rugova
Shoqata Shqiptaro-Amerikane, Shoqata Ulqini në Chicago, IL
Rekomandime për të adresuar Normalizimin e Marrëdhënieve me Serbinë
Përderisa miqësia historike mes Kosovës (e më gjerësisht të gjithë shqiptarëve) me Shtetet e Bashkuara të Amerikës është e padiskutueshme, është e vështirë të kuptohet se si një përfaqësues i ShBA-ve mund të justifikojë rrëzimin e institucioneve të Kosovës në fazat e hershme të progresit në luftimin e korrupsionit institucional gati 20 vjeçar. Politika e jashtme e ShBA-ve nuk duhet të vendoset në anën e politikanëve serbë dhe kosovarë (disa nga të cilët mund të përballen me ndjekje penale) në mënyrë që të shfrytëzojnë individë kaq të komprometuar për të mbështetur ndarjen e Kosovës dhe në fund një marrëveshje të keqe të pashpjegueshme për Kosovën, për ShBA-të e ndoshta edhe për vet Serbinë. Si shqiptaro-amerikanë, ne besojmë që kemi të drejtë që të kërkojmë që Shtëpia e Bardhë, Departamenti i Shtetit dhe Ambasada e ShBA-ve në Kosovë të shërbejnë si instrumente për shtyrjen përpara të parimeve demokratike dhe zhvillimit ekonomik në Kosovë, në vend që të lehtësojnë agjenda dhe interesa të komprometuara.
Prandaj, ne ju lusim që të merrni në konsideratë rekomandimet tona konkrete për dialogun që është në proces, si në vijim:
Nuk duhet të ngutemi! Ne i lusim të gjitha palët të përfshira nga qarqet në ShBA dhe në BE që ky proces të trajtohet me seriozitet dhe t’i kushtohet koha e duhur dhe të ketë diskutime adekuate dhe reciprocitet të mirëfilltë gjatë shkëmbimeve.
Ne duhet të adresojmë në mënyrë adekuate përpjekjet e fundit për të rrëzuar Qeverinë e Kosovës para se të vazhdohet më tutje në negociatat me Serbinë. Ka pasur një protestë të madhe publike me atë që ka ndodhur rishtazi me mocionin e mosbesimit në Parlament dhe kjo duhet të adresohet tani me zgjedhje të reja, në mënyrë që çdo hap që merret më tutje të ketë legjitimet dhe të shprehë vullnetin e qytetarëve në negociata. Çdo gjë që bëhet në kundërshtim me këtë, është thjesht jo legjitim dhe reflekton si braktisje e ShBA-së ndaj kësaj miqësie të madhe që gëzon me popullin e Kosovës. Shumë përfaqësues të mëparshëm të Departamentit të Shtetit me mbi 30 vjet përvojë punë në këtë regjion, e që kanë shërbyer edhe në administratat Republikane edhe Demokrate, ju kanë lutur juve dhe institucionin tuaj që të ndërhyni, duke e ditur shumë mirë se çfarë ka ndodhur në këtë regjion në dekadat e fundit, me theks të veçantë në krimet kundër njerëzimit të bëra nga Serbia, duke përfshirë edhe ato të kryera nga shumë prej liderëve që sot udhëheqin me atë shtet. Historia po ashtu ka treguar që një paqe e qëndrueshme nuk vjen nga proceset e padrejta dhe jo legjitime, por nga drejtësia dhe zbardhja e së vërtetës.
Asnjë marrëveshje nuk duhet të ngërthejë në vete ndryshimin e territoreve dhe zonave me status të veçantë. Kosova ka dëshmuar pjekuri dhe ofron trajtim të jashtëzakonshëm me Kushtetutë për të gjitha pakicat etnike dhe qytetarët e të gjitha besimeve. Serbët përfaqësohen jo proporcionalisht në qeveri si formë e veprimeve pozitive që ka vënë Kushtetuta e Kosovës, duke u atribuuar një lloj statusi të “super-qytetarëve”. Iniciativat për ndarje dhe shtim të jo funksionalitetit nuk kanë mbështetje qytetare dhe rrezikojnë të rrisin jo stabilitetin e këtij regjioni të brishtë e ndoshta edhe ta kthejnë regjionin në gjakderdhje, kur kokat e qeta, me lidership adekuat mund të arrijnë një paqe të vërtetë në mes të fqinjëve të bazuar në respekt të ndërsjellë, reparacione dhe drejtësi. Qartazi, kosovarët kërkojnë që të shmangin rreziqet e Bosnjës, e cila ende vuan nga ndarja dhe ka mbetur esencialisht për një gjeneratë të tërë në një harresë të pazgjidhshme. E fundit, komuniteti ndërkombëtar duhet të kërkojë që trajtimi i shqiptarëve në Serbi të jetë me të njëjtat të drejta që serbët gëzojnë në Kosovë.
Reparacionet ekonomike duhet të jenë pjesë e çfarëdo procesi të paqes. Serbia duhet të heqë dorë nga pretendimet në fondet e mbajtura në mirëbesim nga privatizimet e fundme si një shpagim për dëmet e shkaktuara ndaj qytetarëve të Kosovës. Këto privatizime po ashtu kanë dëmtuar likuiditetin shumë të nevojshëm për ekonominë e Kosovës, e që ka ndikuar në stagnimin e mëtutjeshëm të rritjes ekonomike. Lirimi i këtyre fondeve do të jetë një lehtësi e madhe dhe do të ofrojë një ndjenjë të vogël të drejtësisë. Asetet e tjera të mbetura materiale, si minierat e Trepçës, duhet të operojnë për ekonominë e Kosovës, dhe në rast të privatizimit, të gjitha të hyrat duhet të shkojnë si reparacione për Kosovën.
Nuk duhet të ketë amnisti për krimet e paimagjinueshme që janë kryer. Asnjë individ nga cilado palë e përfshirë në konflikt nuk duhet të lirohet nga ndjekja penale dhe ndëshkimi nëse ata kanë kryer krime para, gjatë apo pas luftës, qoftë brenda shteteve të tyre respektive apo në Hagë (në kuadër të ndjekjes së veçantë penale). Me këtë rast, ne duhet të përmendim që drejtësia duhet të vihet në vend për vrasjen e tre vëllezërve shqiptaro-amerikanë. Agron (23 vjeç), Mehmet (21 vjeç) dhe Yll (25 vjeç) Bytyqi kanë qenë shtetas amerikanë, me prejardhje shqiptarë të Kosovës, që kishin lindur në afërsi të Çikagos në Illinois dhe jetonin në qytetin e Nju Jorkut.
Ata ishin vrarë me gjakftohtësi pas luftës në Kosovë gjatë misionit humanitar ndërsa vrasësit e tyre ende nuk janë sjellë para drejtësisë. Presidenti Vuçiq u ka premtuar zyrtarëve të ShBA-së dhe popullit amerikan që ai do të sigurohej që ky rast të zgjidhet, mirëpo deri më tani ai vetëm sa i ka mbrojtur përgjegjësit e këtij krimi. Amnistia nuk është zgjidhja dhe nuk do të sjellë shërim të plagëve. Ne besojmë fuqishëm që vetëm drejtësia korrrektuese pas një konflikti të zgjatur mundëson paqen e qëndrueshme. Shkurt, ne nuk mund të fshijmë të kaluarën e freskët dhe të bëjmë presion për pajtim në mes të dy vendeve pa parë kryerësit të pranojnë krimet e tyre dhe të japin llogari për njerëzit që i kanë lënduar dhe për ata që ende mbesin të zhdukur.
Tregtia e Lirë dhe liria e lëvizjes. Duke dëshmuar respekt, reciprocitet në punët e bëra dhe zbatimin e ligjeve që dalin nga marrëveshja përfundimtare e paqes në mes të Serbisë dhe Kosovës, mund të ketë tregti të lire dhe liri të lëvizjes si dhe tregti të mirëfilltë në mes të dy vendeve. Të gjitha institucionet paralele serbe që veprojnë të pandëshkuara në Kosovë ë nga lufta duhet të shpallen të paligjshme nga të dyja palët dhe të ndiqen penalisht në rast se nuk i ndërpresin aktivitetet e tyre. Pikëkalimet kufitare duhet të dëshmojnë profesionalizmin e shteteve të tjera evropiane në mënyrë të qartë, me njohuri të mirëfillta gjuhësore dhe të respektojnë miqtë që hyjnë e dalin të cilësdo përkatësi etnike qofshin ata.
Prezenca e rritur ushtarake e ShBA-ve dhe NATO-s në regjion është e mirëseardhur. ShBA-të kanë qenë historikisht zëri më i besueshëm për paqen në regjion dhe Kosova do të përfitonte qasjen e nevojshme nga prezenca e rritur në regjion. Ne e përshëndesim administratën e Trump për dhënien e dritës së gjelbër për Forcën e Sigurisë së Kosovës, mirëpo ShBA-të nuk duhet asnjëherë të përdorin kërcënimin e tërheqjes së trupave paqeruajtëse për të thelluar ndarjet politike brenda Kosovës, në një kohë kur uniteti kombëtar nevojitet më së shumti për tu marrë mirëfilli (me efikasitet) me çështjet e normalizimit me Serbinë.
Furnizimi me ujë i Kosovës nuk duhet të ndërpritet. Kohët e fundit ka pasur diskutime që Kosova mund ta humbasë kontrollin si pronare e vetme e njërës nga pikat kyçe të furnizimit me ujë, që do të vinte si pasojë e shkëmbimit të territoreve apo shkëmbimeve ekonomike në mes të palëve. Kjo nuk duhet të lejohet që të ndodhë ngase do ta linte vendin në pozitë jashtëzakonisht të rrezikuar duke mos pasur vetëmjaftueshmëri të ujit. Këto zona janë po ashtu burime të energjisë nga uji, për të cilat Kosova dëshpërimisht ka nevojë. Duke pasur parasysh dëmin e shkaktuar nga Serbia për imazhin e infrastrukturës kyçe të Kosovës, tani Kosova ka më shumë nevojë dhe varet nga qasja në këto asete për të pasur një funksionalitet normal si shtet.
Institucionet fetare brenda Kosovës të të gjitha besimeve duhet të kanalizojnë të gjitha fondet e tyre në mënyrë transparente dhe të raportojnë rreth tyre. Kjo do të eliminonte çfarë ambicieje famëkeqe të ekstra-territorialitetit nga ana e forcave të jashtme dhe do të trajtonte këto organizata si bamirësi dhe nuk do të lejonte agjentë të jo stabilitetit që të operojnë si organizata me bazë fetare. Shqiptarët janë një shoqëri me shumë besime fetare, respektojnë të gjitha besimet fetare apo zgjidhjen e dikujt për të mos besuar, mirëpo, ata duhet të kenë mundësinë të mbrojnë veten nga forca të cilat tentojnë të shfrytëzojnë fenë për të krijuar ndarje dhe urrejtje dhe për të lënduar edhe më shumë regjionin.
Kosova dhe Serbia duhet të miratojnë një plan të konsiderueshëm për investime amerikane dhe angazhim ekonomik afatgjatë. ShBA-të duhet të punojnë me BE-në dhe organizata/shtete të tjera donatore për të përkrahur agjendën e përbashkët të zhvillimit ekonomik të dy shteteve e që më së shumti do të duhej të mbështeste ri-zhvillimin e zonave të shkatërruara nga lufta. Këto investime mund të jenë të nevojshme që të shtyjnë Serbinë drejt paqes dhe që t’i ndihmojnë Kosovës të rimëkëmbet më shumë. Këto mjete duhet të ndahen proporcionalisht në mes të zonave të dëmtuara më së shumti nga lufta, e veçanërisht theks duhet të vendoset në sektorin e energjisë dhe infrastrukturës kyçe të Kosovës. Interesat biznesore amerikane janë të mirëseardhura nga populli i Kosovës si pjesë e këtyre nismave dhe do të kontribuonin në rritjen e praktikave biznesore dhe formalizimin e infrastrukturës ligjore të vendit.
Kosovës dhe Serbisë duhet t’u ofrohet integrimi në BE në rast që të dyja palët respektojnë termat e marrëveshjes së arritur në mes vete dhe duhet të hyjnë në BE në të njëjtën kohë. Në ndërkohë, Serbia duhet të ndërpresë përpjekjet e veta për të penguar njohjet e pavarësisë dhe anëtarësimin në organizata ndërkombëtare si Kombet e Bashkuara etj. Deri në integrimin në BE, qytetarëve të të dyja vendeve duhet t’u respektohen arsimimi, pensionet, sigurimet etj., në mënyrë reciproke në të dyja vendet. Serbisë (edhe Kosovës nëse ka raste të ngjashme) duhet t’u kërkohet që të heqin materialet denigruese nga materialet edukative për të adresuar shpëlarjen e trurit dhe diskriminimit që në Serbi ende mësohet kundër shqiptarëve.
Çfarëdo marrëveshje e paqes duhet të njihet dhe garantohet nga Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara, BE, ShBA-të dhe NATO, por vetëm pasi që të marrin përkrahje të gjerë brenda vetë shteteve respektive.
