N g a . p o e z i a . e . i n d i a n ë v e . të . A m e r i k ë s
Tiranë 2015
1. OH SHPIRTI I MADH
(Oglala Sioux)
Oh Shpirti i Madh,
jepmë qetësinë që të pranoj gjërat që s’mund t’i ndryshoj,
guximin që të ndryshoj gjërat që mund të ndryshoj,
dhe Urtësia t’ua kuptojë atyre dallimin.
( Lutja Cherokee )
2. LUTJE
Shpirti i Madh,
zërin e të cilit e dëgjoj në erëra
shpirti i të cilit i jep jetë botës mbarë,
dëgjonmë!
Unë jam i vogël dhe i dobët.
Kam nevojë për forcën Tënde dhe diturinë Tënde.
Lejomë të eci midis gjërave të bukura
dhe më ndihmo që sytë e mi të admirojnë perëndimin e kuq, të artë të diellit
Më mëso që duart e mia të respektojnë gjithçka që ke krijuar Ti
dhe veshët e mi të jenë të mprehtë për të dëgjuar zërin Tënd.
Më bëj të mençur, që unë t’i njoh gjërat
që Ti ia ke mësuar popullin tim,
mësimet që ke fshehur në çdo gjethe e shkëmb.
E kërkoj forcën, jo që të jem mbi vëllezërit e mi,
por që të jem i aftë të luftoj armikun tim më të madh: veten time.
Më ndihmo që unë të jem gjithmonë i gatshëm të vij tek Ti.
Me duar të pastra, dhe sy të sinqertë,
që kur jeta të venitet si drita në perëndim,
shpirti im të arrijë të vijë tek ti pa turp.
3. LUTJE ZGJIMI
– Këngë Apache
Zgjohu ! Zgjohu !
Toka po të buzëqesh.
Zgjohu, dhe qëndroi gati
ditës që po fillon.
Nëna e jetës
Po të thërret,
të përshëndet,
zgjohu, pra
mos hezito më.
A mundeni ju Diell,
të na jepni dritën
sepse ti na drejton,
sepse ti na ndihmon.
Shiko si lind ti,
Shiko se si e shkëlqen tokën,
Dhe se si lumturohet shpirti në gjoks,
duke dëgjuar muzikën e Diellore.
Zgjohu ! Zgjohu !
Toka po të buzëqesh.
Zgjohu, dhe qëndroi ti
ditës që po nis.
Nëna e jetës
Po të thërret,
Të përshëndet,
Forca,… pra,
Zgjohu !
(Këngë Apache)
4. YJE NË QIELL
– Këngë Apache –
Shikoji, ndërsa ata, po lindin
Sipër vijës së takimit,
Midis qiellit e tokës.
Në zgjimin tuaj o yje,
bëhuni udhërrëfyesit tanë, mësuesit tanë :
mësonani të jemi,
të bashkuar,
si ju.
5. LUTJA PËR TË BEKUAR NJË FËMIJË
– Këngë Pawnee –
Shpirt i madh,
Fshike me Frymën Tënde!
Fshike me Frymën Tënde!
Ti që i ke dhuruar jetën.
Dhuroi një jetë më të gjatë.
Ja për këtë të lutemi, o Atë!
6. LAMTUMIRË GJYSMË TË VDEKURIT
– Këngë Apache –
Dëgjo me vëmendje,
para se të nisesh :
fol për ne,
kërko shi,
kërkoi fëmijë me bollëk.
Kthehu shpesh midis nesh ,
Duke ndjekur tymin e vatrës,
duke na sjellë lajme paqeje.
Të kujtohemi për ty do jetë e lehtë
7. JETË TË GJATË
– Këngë Navaho –
Në shtëpinë e jetëgjatësisë eci unë,
Në shtëpinë e lumturisë eci.
Bukuria është para meje, eci me të,
Bukuria është nën mua unë eci me të,
Bukuria është mbi mua unë eci me ty.
Bukuria është sipër meje unë eci me të,
në udhëtimin e pleqërisë sime unë eci me të
dhe mbi pistën egërshane eci bashkë me me të
8. MJEGULL
– Këngë Papago
Unë thërras mjegullën,
ajo vjen
të lagë tokën.
ndërsa unë eci,
zhytem pak tani.
Po rri në mes të fushave.
Mendoj për gjërat e mira, të bukura.
9. MJEKËSIA
– Këngë Apaches –
Era është ilaçi im
që fshin e hedh gurët nga mendja sime.
Shiu është ilaç im
I cili lan kockat e mia të lodhura.
Kali është ilaçi im,
Kur e udhëtoj
troku i tij
më ndez përbrenda.
10. SHPIRTI
Lutja – Sioux –
Trupi vdes.
Trupi është thjeshtësisht ajo që shpirti
zotëron materialisht.
Është këmisha e tij.
Shpirti vazhdon jetën e vet.
11. NISJA PËR NË LUFTË
Këngë – Pawnee –
Shko,
mos u kthe,
dhe mos ki fare frikë
as turp
se mos bie.
kujto përherë
që edhe shqiponja vdes.
12. GJATË UDHËTIMIT TË JETËS SUAJ
Proverb – Sioux –
Gjatë rrugës së jetës suaj
kini kujdes që të mos privoni lumturinë e të tjerëve.
Evitoni me qëllim që t’mos pikëlloni të ngjashmit tuaj,
përkundrazi,
përpiquni t’u jepni gëzim çdo herë që keni mundësi!
13. TË MOSHUARIT
Proverbë – Navaho –
Të moshuarit meritojnë respekt maksimal,
sepse na kanë lënë traditat, kulturën dhe gjuhën.
Ata edhe sot, me urtësinë e tyre,
na ndihmojnë që ta bëjmë më të mirë jetën tonë.
Përktheu Faslli Haliti
