Themeluesit e BioNTech po shikojnë përtej Covid-19
Bota drejt 2022
The Economist – NGA UGUR SAHIN DHE OZLEM TURECI: FOUNDERS OF BIONTECH
Përktheu Arben Çokaj
Zhvillimi i shpejtë i vaksinave të shumta kundër Covid-19 është një arritje e paprecedentë në zhvillimin e ilaçeve, që ka ofruar një rrugëdalje nga pandemia. Por ka më shumë lajme të mira për të ardhur. Roli i vaksinave të bazuara në teknologjinë mesazher RNA (mRNA) në këtë sukses, paralajmëron një epokë të re në zhvillimin e terapive për sëmundje të tjera.
Zbulimi i mRNA u bë i mundur nga bashkëpunimi shkencor gjatë tre dekadave, që ndihmoi në transformimin e një koncepti premtues, në një platformë biofarmaceutike shumë të fuqishme dhe të gjithanshme. Ne besojmë se në 15 vjet, një e treta e të gjitha barnave të miratuara rishtazi do të bazohet në mRNA.
Në vend që të mbështeten në procese fermentimi komplekse dhe që kërkojnë kohë për të prodhuar ilaçe, terapitë mRNA i kthejnë qelizat e vetë marrësit në fabrika të barnave. Çdo molekulë mRNA është një recetë që udhëzon qelizat të prodhojnë një proteinë specifike të dëshiruar. Vaksina jonë kundër Covid-19 i shtyn qelizat të prodhojnë proteinën “spike“, që gjendet në veshjen e jashtme të koronavirusit, duke nxitur kështu sistemin imunitar, në mënyrë që më pas të mund të njohë dhe të mbrohet nga virusi.
Kjo teknologji është një pikë kthese në industrinë farmaceutike, e krahasueshme me inaugurimin e teknologjisë së ADN-së rekombinante (që lejon prodhimin e barnave me proteina njerëzore si insulina), ose antitrupave monoklonale në fermentuesit laboratorikë, më shumë se 40 vjet më parë. Përhapja e këtij koncepti në barna lehtësisht të disponueshme premton të prishë dhe transformojë industrinë – dhe shëndetin global.
Ne besojmë se në 15 vjet, një e treta e të gjitha barnave të miratuara rishtazi do të bazohen në mRNA
Zhvillimi i vaksinave kundër Covid-19, të bazuara në mRNA ka vërtetuar efikasitetin dhe sigurinë e kësaj qasjeje në parandalimin e sëmundjeve infektive. Fakti që një vaksinë e sigurt dhe efektive mund të zhvillohet në më pak se 12 muaj, në mes të një pandemie, dhe më pas të prodhohet në shkallë, sugjeron që vaksinat mRNA do të luajnë një rol të rëndësishëm në programet e ardhshme të gatishmërisë ndaj pandemisë, të cilat janë axhendat e larta të qeverive.
Ai gjithashtu hap rrugën që vaksinat mRNA të vendosen kundër sëmundjeve të tjera infektive. Shumë vaksina ekzistuese për sëmundje të tilla mund të riformulohen duke përdorur mRNA, duke i bërë ato më efikase. Ne besojmë se shkathtësia e teknologjisë mRNA ofron mundësi për të shkuar më tej dhe për të luftuar sëmundjet aktualisht të pamposhtura.
Në BioNTech, ne tani po shkojmë përtej Covid-19 dhe po investojmë në programet e vaksinës mRNA, për t’u marrë me sëmundje të tilla si malaria, tuberkulozi dhe HIV, të cilat janë ende përgjegjëse për shumë vdekje në vendet me të ardhura më të ulëta. Perspektiva për të qenë në gjendje të sjellë teknologjinë mRNA, po krijon një frymë optimizmi në luftën kundër këtyre plagëve njerëzore.
Pandemia i ka detyruar njerëzit të punojnë më mirë së bashku. Projektet e nisura së fundmi kanë parë një shkallë të lartë bashkëpunimi midis institucioneve si Organizata Botërore e Shëndetësisë, autoriteteve rregullatore ndërkombëtare dhe organizatave financuese, të mbështetura nga ekspertë që kanë hulumtuar patogjenët me interes për më shumë se 30 vjet. Kandidatët e parë të vaksinës mRNA për këto sëmundje, pritet të hyjnë në provat klinike në 2022 dhe 2023.
Ne gjithashtu përballemi me probleme shëndetësore gjithnjë e më sfiduese në shkallë globale, si sëmundjet e lidhura me moshën në vendet e zhvilluara dhe nevojën në rritje për kujdes parësor shëndetësor të përballueshëm në vendet me të ardhura të ulëta. Këto mund të mposhten vetëm me inovacion të qëndrueshëm, që është i gjithanshëm dhe me kosto efikase dhe mund të mundësojë individualizimin e trajtimit dhe shënjestrimin e sëmundjeve të rralla. Ne besojmë se këto nevoja mund të adresohen në mënyrë të përsosur nga mRNA.
Kutia e pasur e mjeteve të teknologjive mRNA përfshin një portofol gjithnjë e më të larmishëm të formateve mRNA, disa me aftësinë për t’u shumuar në qeliza, dhe një mori mënyrash për të shpërndarë mRNA në organe dhe qeliza të ndryshme në trup. Në të ardhmen, ilaçet mRNA mund të përdoren për terapi të individualizuara të kancerit, mjekësi rigjeneruese dhe për një shumëllojshmëri të gjerë sëmundjesh si alergjitë, kushtet autoimune dhe sëmundjet inflamatore.
Çfarë bëri mARN më pas
Skena është vendosur për shfaqjen e një industrie të re të teknologjisë shëndetësore, që do të ripërcaktojë peizazhin biotekno-farmaceutik. Një mundësues kyç i suksesit do të jetë, që drejtuesit dhe pionierët e teknologjisë shëndetësore të mirëpresin dhe mbështesin përçarësit e rinj në treg. Vetëm duke inkurajuar më tej investimet në inovacion dhe duke nxitur një kulturë bashkëpunimi dhe fekondimi të kryqëzuar, kjo industri e re do të bëhet një ndryshim për shëndetin publik. Kjo gjeneratë e re lojtarësh të farmaceutikës mund të riformësojë shëndetin e botës në vitin 2022 — dhe më tej.
Ugur Shahin dhe Ozlem Tureci: themeluesit e BioNTech ■
Ky artikull u shfaq në seksionin e Shkencës dhe Teknologjisë të edicionit të printuar të The World Ahead 2022 nën titullin “E ardhmja post-covid e terapive mRNA”
